MỘT GÓC NHÌN VỀ CSR

Đã có quá nhiều bài viết phân tích về CSR – trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, rằng nó là cái gì và doanh nghiệp phải làm gì và được lợi gì khi thực hiện nó. Chắc chắn rằng không ít doanh nghiệp và doanh nhân cứ nghĩ rằng CSR có nghĩa là làm từ thiện. Cũng một bộ phận không nhỏ trong số đó lợi dụng CSR để trục lợi hoặc làm từ thiện nhưng với cái tâm không hề thiện.

Câu chuyện về những công tử con nhà giàu tự nhận mình là doanh nhân trẻ hàng nằm tổ chức những đoàn xe ô-tô “khủng” đi dọc Việt nam để làm “từ thiện” nhưng hầu hết các xe “khủng” đó mang biển ngoại giao để trốn thuế !!! Họ đang trốn những khoản thuế khổng lồ của DÂN để rồi trích một phần nhỏ trong số đó đi cho DÂN và gọi đó là “từ thiện” !

Thế rồi có những đại gia suốt ngày lên báo, đài làm từ thiện nơi này nơi kia, tài trợ này kia,… và rao giảng về “đạo đức doanh nhân” nhưng lại nợ lương công nhân hàng tháng trời ! Có ông dứt khoát không chịu tăng thêm 1.000 đ/1 suất ăn trưa cho công nhân nhưng không biết rằng số tăng đó trong 1 tháng mới chỉ bằng một trận golf của ông ta thôi ! Có ông tài trợ vài chục tỷ cho một đội bóng rồi “thuê” công nhân ra cổ vũ nhưng tiền “thuê” đó cũng khất lần rồi quịt luôn !

Gần đây bắt đầu rộ lên chuyện doanh nhân đi làm từ thiện ở các nhà chùa. Họ sẵn sàng bỏ ra những số tiền không nhỏ thậm chí lấy từ nguồn tiền đi vay hay nợ lương của công nhân để ủng hộ nhà chùa. Họ gọi số tiền đó là từ tâm, công đức và nghĩ rằng một thế lực vô hình nào đó sẽ cho họ sự giàu sang. Họ không nghĩ rằng hãy “hảo tâm” ở chính những người công nhân, cán bộ của mình. Hãy dùng những đồng tiền đó để đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho những người đang ngày đêm làm vì mình, gắn bó với mình. Đó chính là đem lại cái PHÚC cho chính mình và gia đình.

Trong một góc độ khác, CSR đã được một số doanh nghiệp lợi dụng để trục lợi một cách tinh vi hơn như cách thức của một Công ty lợi dụng các vấn đề nóng hổi của biển đảo để tranh thủ bán gạch, hay lợi dụng trẻ em mắc bệnh nan y để bán mì tôm !

Bảo vệ môi trường cũng là một yếu tố quan trọng  trong CSR. Xin kể câu chuyện về một đối tác Mỹ của Công ty chúng tôi khi họ sẵn sàng đầu tư hệ thống dùng điện từ năng lượng mặt trời mặc dù biết rằng chi phí đó đắt gấp 2 lần so với dùng điện lưới thành phố nhưng qua đó mỗi năm họ giảm thiểu được 350 tấn carbon. Họ sẵn sàng đầu tư hệ thống lọc tốn kém để lọc nước mưa để bảo vệ nguồn nước ngầm của trái đất. Họ chấp nhận giá thành sản phẩm tăng lên khi dùng bao bì giấy tái chế hay túi ni-lông sinh học có khả năng tự phân hủy để bảo vệ môi trường.

Rồi câu chuyện về một doanh nghiệp Anh sang thăm Công ty chúng tôi và yếu tố họ đặt ra hàng đầu không phải là chất lượng sản phẩm cao, giá bán rẻ mà là họ sang để kiểm tra điều kiện làm việc của công nhân, xem có sử dụng lao động trẻ em hay lao động tù nhân như một số doanh nghiệp Trung Quốc hay không,…Khi đàm phán về giá họ chấp nhận mua giá cao hơn nhiều lần nếu chúng tôi sử dụng các nguyên liệu hay bao bì bảo vệ môi trường.

Những câu chuyện đó cho thấy vấn đề CSR ở doanh nghiệp các nước phát triển đã đạt tới một tầm cao như thế nào. Họ đặt tương lai của thế giới và nhân loại cao hơn những nhu cầu lợi nhuận của doanh nghiệp.

Vậy mà ở Việt nam ta có ông làm bột ngọt hàng năm ủng hộ không biết bao nhiêu tiền từ thiện để “xóa đói giảm nghèo”, nhưng lại thải trộm hàng tấn chất độc hàng ngày ra sông để đầu độc nguồn sống của biết bao con người trong nhiều năm trời !!!

Ở một góc nhìn khác, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là góp phần chống tham nhũng, điều đang trở thành vấn nạn nhức nhối của toàn xã hội ta. Thử hỏi các doanh nghiệp ta đồng lòng không bồi dưỡng hải quan khi nhập hàng hàng hóa, kiên quyết không bồi dưỡng cho cán bộ thuế mà nộp thuế đàng hoàng, không “lại quả” cho những hợp đồng béo bở,… thì tham nhũng đâu còn mảnh đất sống !

Đừng nói đến việc CSR ở đâu đó cho cao sang, hãy làm tốt CSR ngay chính doanh nghiệp mình cũng đã là tốt rồi: nộp thuế đầy đủ, minh bạch không tham nhũng, đảm bảo đồng lương đủ sống cho công nhân, chăm lo về môi trường làm việc xanh sạch cho người lao động, bữa ăn trưa đầy đủ chất,.. Chỉ cần mỗi doanh nghiệp làm tốt cho riêng mình thế thôi cũng đủ đóng góp rất nhiều cho xã hội này rồi !

Sài Gòn, 8-10-2012

Đinh Hồng Kỳ